Emotional Intelligence - EQ လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္ခံစားခ်က္ကိုသိ႐ွိထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့စြမ္းရည္ဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ေန႔စဥ္လူေနမႈဘဝမွာေရာ လုပ္ငန္းခြင္မွာပါအမ်ားႀကီးအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ႐ွိပါတယ္။ ဒါဆိုအဲဒီအရာဟာ လူတစ္ေယာက္ဆီမွာေမြးကတည္းကပါလာတဲ့အရာလား၊ ေလ့က်င့္ယူလို႔မရဘူးလား၊ ေလ့က်င့္ယူလို႔ရရင္ ဘယ္လိုေလ့က်င့္ယူရမလဲ အစ႐ွိတဲ့ေမးခြန္းေတြကိုေမးေလ့႐ွိၾကတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီတစ္ပတ္မွာလည္း EQ နဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့အရည္အေသြးေတြကို ဘယ္လိုမ်ိဳးေလ့က်င့္ယူရမလဲဆိုတာကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

EQ ျမင့္တယ္ဆိုတာဟာ သဘာဝအတိုင္းျဖစ္ေပၚလာတဲ့အရာလို႔ လူအမ်ားစုထင္ေလ့႐ွိၾကပါတယ္။ ဥပမာ - လူတစ္ေယာက္ဟာ ၾကင္နာတတ္တယ္၊ သူမ်ားကိုေလးစားတတ္တယ္၊ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ႐ွိတဲ့သူေတြကိုေဖာ္ေ႐ြတတ္ၿပီး သူတို႔ေတြဘာလိုအပ္ေနသလဲဆိုတာကိုလည္း လြယ္လြယ္ကူကူခံစားႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူ႔ကိုယ္သူ EQ ေကာင္းတဲ့သူတစ္ေယာက္လို႔ထင္ထားတယ္။ ဒါေပမဲ့ မၾကာခဏဆိုသလို သူ႔မွာဒီလိုမ်ိဳး EQ ေကာင္းတဲ့အရည္အေသြးေတြအားလံုးနီးပါး႐ွိရဲ႕သားနဲ႔ ဘာျဖစ္လို႔အလုပ္အကိုင္လမ္းေၾကာင္းမွာ မေအာင္ျမင္တာလဲဆိုတဲ့အေတြးမ်ိဳး သူ႔ကိုယ္သူေတြးေလ့႐ွိပါတယ္။

အဲဒါဟာ EQ ရဲ႕အဓိပၸာယ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔နားမလည္မိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အမ်ားစုႀကံဳေတြ႔ရေလ့႐ွိတဲ့လွည့္ကြက္တစ္ခုပါပဲ။ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ ပိုမိုစိတ္ဓာတ္ႀကံခိုင္ၿပီး စစ္မွန္တဲ့ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔အတြက္ အဓိကမ႐ွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သိ႐ွိခံစားႏိုင္စြမ္းအသိဉာဏ္အားလံုးကို မသိ႐ွိလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

၁။ မိမိကိုယ္ကိုနားလည္ႏိုင္ေအာင္ေလ့က်င့္ပါ (Self-awareness)

EQ ရဲ႕ပထမဆံုးလိုအပ္တဲ့အစိတ္အပိုင္းက မိမိကုိယ္ကိုသိ႐ွိနားလည္ႏိုင္စြမ္းပါ။ ဆိုလိုတာကေတာ့ မိမိရဲ႕စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကိုနားလည္သတိထားႏိုင္စြမ္းကိုေျပာတာပါ။ မိမိကိုယ္ကိုနားလည္ႏိုင္စြမ္းေလ့က်င့္ဖို႔အတြက္ အခ်ိန္တိုင္းဟာ အခြင့္အေရးေကာင္းတစ္ခုပါပဲ။ အႀကီးမားဆံုးအခ်က္က မိမိရဲ႕အားနည္းခ်က္ကိုလက္ခံပါ။ ဥပမာ - မိမိရဲ႕အလုပ္မွာ  တစ္စံုတစ္ခုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ခက္ခက္ခဲခဲ႐ုန္းကန္ေနရၿပီဆိုရင္ အဲဒါကိုေအာင္ျမင္ေအာင္ျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ ကိုယ့္မွာဘာအရည္အခ်င္းေတြလိုအပ္ေနသလဲဆိုတာကို သိေအာင္လုပ္ပါ။ ကိုယ့္ဘဝရဲ႕အေျခအေနတိုင္း၊ ျဖစ္ရပ္တိုင္းကို သတိထားတတ္ဖို႔လည္းလိုအပ္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္က်စရာေတြနဲ႔ႀကံဳလာတဲ့အခ်ိန္တိုင္း ျပႆနာရဲ႕အရင္းအျမစ္နဲ႔ စိတ္ဓာတ္က်ေစတဲ့အဓိကအခ်က္ကိုသိေအာင္လုပ္ပါ။

၂။ မိမိကိုယ္ကိုစီမံခန္႔ခြဲႏိုင္မႈ႐ွိေအာင္ေလ့က်င့္ပါ (Self-management)

ဒုတိယအေရးႀကီးတာကေတာ့ မိမိကိုယ္ကိုစီမံခန္႔ခြဲႏိုင္စြမ္းပါ။ အဲဒီအတြက္လိုအပ္တဲ့အရည္အခ်င္းေတြကေတာ့ မိမိရဲ႕ခံစားခ်က္ေတြကိုထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း၊ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာေနထိုင္ႏိုင္စြမ္း၊ ေအာင္ျမင္မႈရ႐ွိေအာင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းနဲ႔ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့အျမင္႐ွိျခင္းတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအရည္အေသြးေတြကိုတိုးတက္ေအာင္ျပဳလုပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ စိတ္ဓာတ္က်စရာအခိုက္အတန္႔ေတြနဲ႔ႀကံဳႀကိဳက္ရတဲ့အခါမွာ စိတ္ပ်က္အားငယ္တာ ဒါမွမဟုတ္ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္႐ြ႔ံတာေတြကိုထိန္းခ်ဳပ္ပါ။ ခပ္ျပင္းျပင္းအသက္တစ္ခ်က္႐ႈၿပီး ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာခံစားေနရတဲ့အရာေတြကို ဆင္ျခင္စဥ္းစားလိုက္ပါ။ အျခားလူေတြကို ေအာ္ဟစ္ေနမယ့္အစား သူတို႔လုပ္တဲ့အရာကဘယ္ေနရာမွာ မွားေနတယ္ဆိုတာနဲ႔ အေျဖတခ်ိဳ႕ကိုကူၿပီးစဥ္းစားေပးလုိက္ပါ။ ဘဝဟာ ႐ုတ္တရက္အေျပာင္းအလဲေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ျပည့္ႏွက္ေနတယ္ဆိုတာကို လက္ခံထားပါ။ ျဖစ္လာတဲ့အေျခအေနအေၾကာင္းအရာကို နားလည္ေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး အဲဒီအခ်ိန္ဘာကအေရးႀကီးဆံုးလဲဆိုတာကိုအေျခခံၿပီး ကိုယ့္ရဲ႕နည္းဗ်ဴဟာနဲ႔ဦးစားေပးရမယ့္အရာေတြကို ထိန္းညွိတတ္ပါေစ။

၃။ အျခားသူေတြရဲ႕စိတ္ကိုသိ႐ွိနားလည္ႏိုင္ေအာင္ႀကိဳးစားပါ (Social awareness)

အျခားသူေတြရဲ႕စိတ္ကိုနားလည္ႏိုင္စြမ္း႐ွိဖို႔ဆုိရင္ စာနာနားလည္မႈနဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕အေျခအေနကို သိ႐ွိနားလည္ႏိုင္စြမ္းေတြ႐ွိရပါမယ္။ အဲဒီအရည္အခ်င္းေတြတိုးတက္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ နားေထာင္ႏိုင္တဲ့စြမ္းရည္ေကာင္းေကာင္းလိုအပ္ပါတယ္။ သူမ်ားစကားေျပာေနတုန္းမွာ စကားလုေျပာတာမ်ိဳးေတြ ေျပာေနတဲ့စကားလမ္းေၾကာင္းကိုလႊဲပစ္တာမ်ိဳးေတြမလုပ္ပါနဲ႔။ ေမးခြန္းေတြေမးၿပီး အျခားသူေတြပါစကားဝိုင္းထဲမွာပါလာေအာင္ဖိတ္ေခၚပါ။ အျခားသူေတြရဲ႕အေျခအေနေတြကို နားလည္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ေလ့က်င့္ပါ။ နားေထာင္တဲ့အခါမွာလည္း ေျပာျပေနတဲ့သူရဲ႕အေျခအေနအေၾကာင္းအရာေတြကို ေႏွာက္ေျပာင္တာမ်ိဳး၊ မွတ္ခ်က္ခ်တာမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ ေစာ္ကားတာမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ေနပါ။

၄။ ဆက္ဆံေရးကိုထိန္းခ်ဳပ္စီမံႏိုင္ေအာင္ေလ့က်င့္ပါ (Relationship management)

လႊမ္းမိုးႏိုင္စြမ္း၊ ေလ့က်င့္သင္ၾကားျပသေပးႏိုင္စြမ္း၊ ပဋိပကၡေတြကိုစီမံခန္႔ခြဲႏိုင္စြမ္း၊ အသင္းအဖြဲ႔စိတ္ဓာတ္႐ွိျခင္းနဲ႔ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားေပးႏိုင္တဲ့ေခါင္းေဆာင္မႈစြမ္းရည္ေတြဟာ ဆက္ဆံေရးေတြကိုထိန္းသိမ္းဖို႔အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ ၅ ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအရည္အေသြးေတြတိုးတက္ဖို႔ဆိုရင္ အကယ္၍ကိုယ္ကအျမဲတမ္းမေကာင္းတဲ့အျမင္႐ွိတဲ့သူတစ္ေယာက္ဆိုရင္ ေရ႐ွွည္ဆက္ဆံေရးေတြကိုစီမံခန္႔ခြဲတဲ့ေနရာမွာ ခက္ခဲတဲ့အခ်ိန္ေတြနဲ႔ႀကံဳေတြႏိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အဆိုးဆံုးေတြအေပၚမွာ အာ႐ံုစိုက္ေနမယ့္အစား ေကာင္းမြန္တဲ့ေျပာင္းလဲနဲ႔အတူ အသစ္တဖန္ေမြးဖြာလာမယ့္မိမိကိုယ္ကို ႀကိဳးစားၿပီးျမင္ေယာက္ၾကည့္ပါ။  ေ႐ွး႐ိုးဆန္တဲ့သတ္မွတ္ခ်က္ကိုဆန္႔က်င္ၿပီး စြန္႔စားမႈေတြယူဖို႔ေၾကာက္႐ြံ႕မေနပါနဲ႔။ ဆက္ဆံေရးကိုထိန္းခ်ဳပ္စီမံႏိုင္စြမ္း႐ွိတဲ့သူေတြဟာ မိမိနဲ႔အလုပ္အတူတူလုပ္ကိုင္တဲ့သူေတြကို စိတ္ဓာတ္ခြန္အားျမွင့္တင္ႏိုင္ၿပီး အခ်င္းခ်င္ခ်ိတ္ဆက္မိတဲ့ဆက္ဆံေရးေတြကို တည္ေဆာက္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

အခုလိုမ်ိဳးယွဥ္ၿပိဳင္မႈေတြအရမ္းမ်ားတဲ့အလုပ္အကိုင္ေစ်းကြက္ထဲမွာ လုပ္ငန္းပိုင္းဆိုင္ရာအေတြ႔အႀကံဳေတြအျပင္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရည္အေသြးေတြဟာလဲအဓိကက်လာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့အခ်က္ေတြကို ေသခ်ာေလ့လာၿပီးဆန္းစစ္ၿပီး မိမိရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ေတြကိုေသခ်ာျဖည့္စြက္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ မိမိရဲ႕ေန႔စဥ္လူမႈဘဝမွာေရာ လုပ္ငန္္းခြင္မွာပါရလဒ္ေကာင္းေတြကို ရ႐ွိေစမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဆက္လက္ဖတ္႐ႈရန္ >>> EQ ျမင့္တဲ့လူအမ်ားစုဆီမွာေတြ႔ရေလ့႐ွိတဲ့အက်င့္စ႐ိုက္မ်ား

ဆက္လက္ဖတ္႐ႈရန္ >>> လုပ္ငန္းခြင္မွာ ထိထိေရာက္ေရာက္ေျပာဆိုဆက္သြယ္ႏိုင္တဲ့သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔