29th April, 2017

Five things to consider before signing a contract

အလုပ္သစ္ေျပာင္းတဲ့သူေတြနဲ႕ အခုမွ အလုပ္ခြင္ထဲဝင္ေရာက္လာသူေတြအတြက္ သတိျပဳထားရမယ့္ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာသ ေဘာတူညီခ်က္မွာ လက္မွတ္မထိုးခင္ သိ ထားရမယ့္အခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပေပးခ်င္ပါ တယ္။ ကုမၸဏီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အလုပ္မခန္႕ခင္ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာသ ေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ အဲဒီ မွာ လိုက္နာရမယ့္အခ်က္ေတြ၊ ခံစားပိုင္ ခြင့္ေတြနဲ႕ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြပါဝင္ေန ပါတယ္။ အလုပ္သစ္မွာ အလုပ္မဝင္ခင္ ဒီအခ်က္ေတြကိုေသခ်ာနားလည္ေအာင္ ဖတ္ၿပီးမွ သေဘာတူညီခ်က္မွာလက္မွတ္ ထိုးသင့္ပါတယ္။

 

ကိုယ့္ဘက္က အလုပ္သစ္တစ္ခုရဖို႕ အျမန္လိုအပ္ေနလို႕ သေဘာတူညီခ်က္ ပါအခ်က္အလက္ေတြကိုဂ႐ုမျပဳႏိုင္ဘဲ လက္မွတ္ေရးထိုးေပးလိုက္တဲ့အခါ ေနာင္ တစ္ခ်ိန္က်မွကိုယ့္ဘက္ကမလိုက္နာႏိုင္ တဲ့အခ်က္တစ္ခုခုေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာကိုယ့္ ဘက္ကအရမ္းေနာက္က်သြားတတ္ပါ တယ္။ ျပင္ဆင္လို႕မရေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီ အခါမလိုလားအပ္တဲ့ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္လာ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္အလုပ္မဝင္ခင္ ေသခ်ာစဥ္းစားၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ပါ အခ်က္အလက္ေတြကိုေသခ်ာဖတ္ထားသင့္ ပါတယ္။ သေဘာတူညီႏိုင္မွသာလက္မွတ္ ေရးထိုးသင့္ပါတယ္။ ဒီတစ္ပတ္မွာအလုပ္ သစ္မွာ သေဘာတူညီခ်က္လက္မွတ္ မေရးထိုးခင္သိထားရမယ့္၊ သတိျပဳသင့္ တဲ့အခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပေပးသြားခ်င္ပါ တယ္။

 

ရာထူးနဲ႔အလုပ္တာဝန္

ကိုယ္တာဝန္ယူရမယ့္ အလုပ္ရာထူး ေနရာနဲ႕ ကိုယ္လုပ္ရမယ့္အလုပ္တာဝန္ ေတြကို လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာသေဘာတူညီ ခ်က္မွာထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအခ်က္က အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ကိုယ္နဲ႕မသက္ ဆိုင္တဲ့၊ ကိုယ့္ရာထူးနဲ႕မသက္ဆိုင္တဲ့ လုပ္ ငန္းတာဝန္ေတြပါဝင္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာခ်က္ခ်င္းပဲဒီအခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပေ၀ဖန္ၿပီး ေဆြးေႏြးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ယူရမယ့္ရာထူးေနရာဟုတ္မဟုတ္၊ ကိုယ္တာဝန္ယူရမယ့္အလုပ္တာဝန္ဟုတ္ မဟုတ္ဆိုတာကို ေသခ်ာဖတ္႐ႈေလ့လာ ေစလိုပါတယ္။

ကုမၸဏီႀကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အလုပ္စဝင္တဲ့အခါလုပ္ငန္းဆိုင္ရာသေဘာ တူညီခ်က္လက္မွတ္ထိုးရပါတယ္။ ျပစ္ဒဏ္ ေတြ၊ လုပ္ရမယ့္တာဝန္ေတြ၊ ခံစားပိုင္ခြင့္ ေတြအားလုံးပါဝင္ပါတယ္။ အလုပ္သစ္ စတင္ဝင္ေရာက္တဲ့အခါမွာ ဒီအခ်က္ေတြ ကိုေသခ်ာဖတ္႐ႈၿပီး လိုက္နာရမယ့္အခ်က္ ေတြကိုသေဘာတူညီရဲ႔လားဆိုတာေသေသ ခ်ာခ်ာစဥ္းစားဆုံးျဖတ္သင့္ပါတယ္။

 

 

အလုပ္လုပ္ရမယ့္ေနရာ

ကိုယ္အလုပ္ေလ်ွာက္တဲ့ကုမၸဏီက လုပ္ငန္းဌာနခြဲေတြအမ်ားႀကီးရွိေနႏိုင္ပါ တယ္။ ကိုယ္ကဒီတစ္ေနရာမွာအလုပ္ ေလ်ွာက္ေပမဲ့ တကယ္တမ္းအလုပ္လုပ္ရ မယ့္ေနရာက အဲဒီေနရာျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မွာ ပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ နယ္ေတြဘာေတြမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခ်င္ထမ္းေဆာင္ရမွာပါ။ အလုပ္စဝင္ဝင္ခ်င္းမွာ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္မွာပါတဲ့အခ်က္ေတြကို ေသခ်ာဖတ္ပါ။ အလုပ္ေနရာနဲ႕ပတ္သက္ ၿပီး ဘယ္လိုအခ်က္မ်ိဳးေတြေဖာ္ျပထားသ လဲဆိုတာရွာေဖြပါ။

အလုပ္ရခ်င္ေဇာနဲ႕အလုပ္ေနရာကို သတိမျပဳမိဘဲ သေဘာတူညီခ်က္မွာလက္ မွတ္ထိုးမိတာမ်ိဳးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္ ပိုင္းမွာ မိသားစုနဲ႕ခြဲခြာၿပီး ကိုယ္မသြားခ်င္ တဲ့ ေ၀းလံတဲ့ေနရာမ်ိဳးေတြမွာတာဝန္ထမ္း ေဆာင္ရတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာအ လုပ္ကထြက္လို႕လည္းမျဖစ္၊ ေ၀းတဲ့ေနရာ ကိုလည္းမသြားခ်င္နဲ႕အခက္ေတြ႔ရတတ္ပါ တယ္။ အစေကာင္းမွအေႏွာင္းေသခ်ာဆို သလို အလုပ္စဝင္ကတည္းက စည္းကမ္း ခ်က္ေတြ၊ လိုက္နာရမွာေတြကိုေသခ်ာဖတ္ ႐ႈထားသင့္ပါတယ္။ မရွင္းလင္းပါက ျပန္ လည္ေမးျမန္းပါ။ ေမးရမွာမေၾကာက္ပါနဲ႕၊ မရွက္ပါနဲ႕။ နားမလည္တဲ့အခ်က္တစ္ခုကို မ်က္စိမွိတ္ၿပီး လက္မခံသင့္ပါဘူး။

 

လစာနဲ႔ အက်ိဳးအျမတ္

လက္ရွိအလုပ္သစ္မွာလစာခံစား ခြင့္ဘယ္လိုရွိမလဲ။ ကိုယ့္အတြက္ရလာမယ့္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြကဘာေတြရွိမလဲ။ ဒီ ကုမၸဏီမွာလစာတိုးတဲ့စနစ္ကဘယ္လိုရွိသလဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္လစာ တိုးသလား၊ ဒါမွမဟုတ္တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ တိုးတာလား။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အပိုဆု ေၾကးေပးသလား၊ က်န္းမာေရးအာမခံခ်က္ ေပးသလား၊ တျခားေကာ္မရွင္ခံစားခြင့္ေတြ ကဘယ္လိုရွိသလဲ၊ ႐ုံးအသြားအျပန္ သြားလာေရးစီစဥ္ေပးသလားစတဲ့အခ်က္ ေတြကို ေလ့လာရပါမယ္။

ဒီေနရာမွာအပိုဆုေၾကးဆိုတာကို အနည္းငယ္ရွင္းလင္းေအာင္ေျပာျပခ်င္ပါ တယ္။ ကုမၸဏီအမ်ားစုက ႏွစ္ကုန္အပိုဆု ေၾကးေပးတဲ့သတ္မွတ္ခ်က္ေတြက မတူညီ ၾကပါဘူး။ တခ်ိဳ႔ကုမၸဏီေတြက အျမတ္ေငြ ေပၚမူတည္ၿပီးေပးၾကသလို၊ တခ်ိဳ႔ကုမၸဏီ ေတြက ဝန္ထမ္းေတြရဲ႔လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ အေပၚနဲ႕ လုပ္သက္အေပၚမူတည္ၿပီးေပး ၾကပါတယ္။ ကိုယ္ကအလုပ္သစ္တစ္ခုစမ ဝင္ခင္မွာ ကိုယ္သိလိုတဲ့အခ်က္ေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိထားၿပီးမွသာ လုပ္ငန္း ခြင္ဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္မွာလက္မွတ္ ထိုးေပးသင့္ပါတယ္။

 

 

အလုပ္ခ်ိန္

ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္အတြက္ တရား ဝင္အလုပ္ခ်ိန္က တစ္ေန႕ကို ၈နာရီပါ။ ကိုယ့္ရဲ႔အလုပ္သစ္ကအလုပ္ခ်ိန္ဘယ္ႏွစ္ နာရီရွိသလဲေမးျမန္းထားသင့္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ အလုပ္ခ်ိန္၈နာရီထက္ေက်ာ္လြန္ ပါက အခ်ိန္ပိုေၾကးေပးမေပးေမးျမန္းသင့္ ပါတယ္။ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္လုပ္ငန္းခြင္ မွာရွိသင့္တဲ့အခ်ိန္က တစ္ေန႕ကို၈နာရီထဲ ပါ။ က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြက ကိုယ့္မိသားစု အတြက္၊ သူငယ္ခ်င္းအေပါင္းအသင္း အတြက္နဲ႕ကိုယ့္ရဲ႔အားလပ္ခ်ိန္နဲ႕အိပ္စက္ ခ်ိန္ေတြပါဝင္ေနပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ကိုယ့္ရဲ႔အားလပ္ခ်ိန္ေတြထဲကေန အလုပ္ ခ်ိန္အတြက္ေပးလိုက္ရတာမ်ိဳးရွိႏိုင္ေပမဲ့ အၿမဲတမ္းေတာ့မေကာင္းႏိုင္ပါဘူး။

ကိုယ္ပိုင္အခ်ိန္ေတြအတြက္ ထိုက္ တန္တဲ့ခံစားခြင့္တစ္ခုေတာ့ရွိသင့္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးခံစားခြင့္မရွိတဲ့လုပ္ငန္းတစ္ခုမွာ ေရရွည္လုပ္ကိုင္ဖို႕အတြက္စဥ္းစားသင့္ပါ တယ္။

 

အလုပ္ပိတ္ရက္

အလုပ္ပိတ္ရက္အေၾကာင္းကို လည္းရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိထားသင့္ပါတယ္။ အစိုးရ႐ုံးပိတ္ရက္ေတြမွာပိတ္သလား၊ တစ္ပတ္မွာနားရက္ကဘယ္လိုသတ္မွတ္ ထားသလဲစတာေတြကိုျပည့္ျပည့္စုံစုံေမးျမန္း ထားသင့္ပါတယ္။ ကုမၸဏီႀကီးေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာေတာ့ တစ္ပတ္ကိုအလုပ္ပိတ္ ရက္စေန၊ တနဂၤေႏြႏွစ္ရက္ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႔ကုမၸဏီေတြကေတာ့ စေနေန႕တစ္ ဝက္႐ုံးတက္ရပါတယ္။ တနဂၤေႏြပိတ္ပါ တယ္။ တခ်ိဳ႔ကုမၸဏီေတြကေတာ့ တနဂၤ ေႏြတစ္ရက္သာပိတ္ရက္ရွိပါတယ္။ က်န္ တဲ့တရားဝင္အစိုးရ႐ုံးပိတ္ရက္ေတြမွာေတာ့ ပိတ္ေပးပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ျမန္မာျပည္မွာဝန္ထမ္းအ မ်ားစုႀကံဳေနရတာက တခ်ိဳ႔အေသးစား လုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႔ လူ႕အရင္းအျမစ္အေပၚ ေခါင္းပုံျဖတ္မႈေတြႀကံဳေနရပါတယ္။ အဲဒါ ေတြကေတာ့ အစိုးရ႐ုံးပိတ္ရက္ေတြမွာ အလုပ္ဆင္းခိုင္းတာ၊ တစ္ပတ္တစ္ရက္ ပိတ္ရက္ေတြမွာလည္း ႐ုံးအလုပ္ေတြလုပ္ ခိုင္းတာစတဲ့အခ်က္ေတြနဲ႕ အလုပ္သမား ေတြအေပၚေခါင္းပုံျဖတ္ပါတယ္။ ဝန္ထမ္း တစ္ေယာက္ရဲ႔ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံးမွာ ရသင့္ ရထိုက္တဲ့ခြင့္ရက္ေတြကိုလည္းမေပးတဲ့ အလုပ္ရွင္ေတြလည္းရွိပါတယ္။ ဝန္ထမ္း ေတြအေနနဲ႕ ကိုယ္ေတြရဲ႔ရပိုင္ခြင့္ေတြ၊ ခံစားပိုင္ခြင့္ေတြ၊ လိုက္နာရမယ့္အခ်က္ ေတြပါတဲ့ အလုပ္သမားဥပေဒေတြကိုဖတ္ ႐ႈေလ့လာထားသင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ကိုယ့္ရဲ႔အခြင့္အေရးကို ကိုယ္တိုင္သိျမင္ နားလည္ၿပီး ရယူႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ ငန္းဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္လက္ မွတ္မထိုးခင္ အထက္ပါအခ်က္ေတြကို ေသခ်ာေလ့လာၿပီးမွ လက္မွတ္ထိုးၾကဖို႕ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။

 

Credit: The Opportunity Journal

 

Credit:ေက်ာ့ေကခိုင္