အခြင့္အေရး  ဆိုတာ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္။ မွန္ကန္တဲ့ အခြင့္အေရးရွိသလုိ မမွန္ကန္တဲ့အခြင့္အေရးဆိုတာလည္းရွိတယ္။  မွန္ကန္တဲ့အခြင့္အေရးဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ မွ်တတဲ့အေျခအေန တစ္ရပ္အေပၚမွာ ရယူအသံုးျပဳတာျဖစ္သလို  မမွန္ကန္တဲ့အခြင့္အေရးက်ေတာ့ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ မမွ်တတဲ့အေျခအေနတစ္ရပ္ကို ရယူအသံုးျပဳတာျဖစ္တယ္။  ဒီႏိုင္ငံမွာ အခြင့္အေရးဆိုတာ အင္မတန္ ေခတ္စားတယ္။ အထူးသျဖင့္ စစ္အစိုးရလက္ထက္က အခြင့္အေရးဆိုတာကို  ခြင္ (ဂြင္)လို႔သံုးတယ္။ အဲဒီကာလက လူတစ္ေယာက္နည္းနည္းႀကီးပြား သြားၿပီဆုိတာနဲ႔ ဘာခြင္မိသလဲလို႔  အခ်င္းခ်င္းေမးေလ့ရွိတယ္။   ဒါေၾကာင့္ျမန္မာ့လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းမွာ အခြင့္အေရးဆိုတာကို ေကာင္းတဲ့အျမင္ဘက္က  ႐ႈျမင္သံုးသပ္တာမ်ဳိးနည္းၿပီး အႀကံ  အဖန္၊ ျဖတ္လမ္းဆုိတာမ်ဳိးနဲ႔ ေရာေထြးေနတတ္တယ္။

မေဝးလွတဲ့အခ်ိန္က အထူး သျဖင့္ စစ္အစိုးရလက္ထက္က ဒီႏိုင္ငံကလူငယ္ေတြအမ်ားစုဟာ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈမရွိဘဲ  ခြင္ဆုိ တာေနာက္ လိုက္ေနခဲ့ၾကတယ္။ ဘာလုပ္လုပ္ ျဖတ္လမ္းကႀကီးပြား ဖို႔က အဓိကျဖစ္တယ္။  ဘာအ လုပ္ေလွ်ာက္ေလွ်ာက္ ခြင္ရွိသ လားအရင္ၾကည့္တယ္။ ခြင္ႀကီး သလား အရင္ၾကည့္တယ္။ အထူးသျဖင့္  အစိုးရအလုပ္ေလွ်ာက္ၿပီ ဆုိရင္ အခြန္႐ံုးတို႔၊ အေကာက္ခြန္ တို႔ဆိုရင္ လစ္လပ္တဲ့ေနရာ  ဆယ္ ဂဏန္းေလာက္ကို ေလွ်ာက္တဲ့သူ က ေထာင္ဂဏန္း၊ ေသာင္း ဂဏန္းရွိတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနတစ္ခု  တည္းေအာက္မွာရွိတဲ့ တျခားဌာနေတြျဖစ္တဲ့ ဘဏ္တို႔၊ အာမခံဌာန တို႔ဆိုရင္ ေလွ်ာက္ထားသူက  ရာဂဏန္းသာသာပဲရွိတယ္။ ဒီလုိ ပဲ။ တပ္မေတာ္ထဲ၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ထဲ ဝင္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ တခ်ဳိ႕က  တိုင္းျပည္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ဖို႔တို႔၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္တို႔ဆိုတာထက္ တပ္မေတာ္အရာရွိျဖစ္ရင္  ေနရာ ေကာင္းရမယ္။ အစိုးရဌာန ေကာင္းေတြဆီေရာက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ေမွ်ာ္  ကိုးၿပီး ဝင္ၾကတာမ်ဳိးရွိတယ္။ အဲဒီၾကားထဲ တပ္မေတာ္အရာရွိဆို တာနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ကိုင္ခြင့္ေတြကိုေမွ်ာ္ၿပီး  ခြင္ဖမ္းခ်င္တဲ့အမ်ဳိးသမီး ေတြကလည္း မနည္းမေနာရွိခဲ့ဖူး တယ္။ အဲဒီလို အခြင့္အေရးသမား  ေတြေပါင္းမိေတာ့ တိုင္းျပည္ လည္း ကြၽမ္းပစ္ေတာ့တာပဲေလ။ အာဆီယံအဆင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ မွာတင္  ဟိုးေအာက္ဆံုးနားကို ေရာက္သြားတယ္။

စစ္အစိုးရ အခ်ိန္ကာလ တုန္းက ဝန္းက်င္ကိုက မေကာင္းဘူး။ အခြင့္အေရးရတုန္း ယူ မထားရင္  ငတံုးလိုကိုျဖစ္ေနတယ္။ ငတံုးလို႔ကိုအေျပာခံရတယ္။ အဲဒီကာလတုန္းက လ်င္သူစားစတမ္းပဲ။ အစိုးရဌာနေတြဆိုတာ  အတြင္းမွာ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္က ခ်ိတ္ဆက္ေနတာျဖစ္တယ္။ လူႀကီးေတြ၊ သူတို႔မိသားစုေတြေဆးကုရင္၊  ေဆးခန္းသြားရင္ ေအာက္ေျခၿမိဳ႕နယ္မွဴး အဆင့္ေလာက္က တာဝန္ယူေပးရတာ မ်ဳိးရွိတယ္။ အဲဒီလို  ၿမိဳ႕နယ္မွဴးအဆင့္ေလာက္ ဝင္ေငြေကာင္းေအာင္ စာေရးအဆင့္ေလာက္က ၾကားခံပြဲစားသေဘာမ်ဳိး  စီးပြား ေရးသမားေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေပးရ တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ အခြင့္အေရးဆိုတာ တစ္တြဲႀကီးျဖစ္ေနတယ္။  အဲဒီလို ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြဟာ ဦးသိန္း စိန္တက္လာၿပီး တာဝန္ယူခဲ့တဲ့ ငါး ႏွစ္ဆိုတဲ့ကာလအတြင္းမွာ  သိသိ သာသာ ေလ်ာ့ပါးမသြားခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြက အစိုးရဌာန ေတြဆုိရင္ အယံုအၾကည္မရွိလွ  ဘူး။ အစိုးရကိုေပးရမယ့္အခြန္လို ဟာမ်ဳိးဆိုလည္း မေဆာင္ခ်င္ၾက ဘူး။ ငါတို႔ေပးတဲ့အခြန္ေငြေတြကို  အစိုးရက အျပည့္အဝမရဘဲ မွန္ မွန္ကန္ကန္လည္း မသံုးစြဲဘူးလို႔ စိတ္ထဲကကုိ စြဲၿမဲယူဆေနၾက  တယ္။ ရလဒ္ကေတာ့ အစိုးရ႐ံုး ေတြနဲ႔ဆက္ဆံၿပီးတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ တဲ့အစိုးရကို အျပစ္တင္ၾကတယ္။  ေနာက္ဆံုး ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ ရလဒ္ကေတာ့ အမ်ားသိၾက တဲ့ အတိုင္းပဲေလ။

သို႔ေပမဲ့ေပါ့ဗ်ာ။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ အစိုးရဌာနတခ်ဳိ႕လည္း ေျပာင္းလဲတိုးတက္သင့္သေလာက္ေတာ့  တိုးတက္ လာတာမ်ဳိးေတာ့ရွိပါတယ္။ သို႔ ေသာ္ ဌာနအေသးေတြ မ်ားပါ တယ္။ တကယ္ဝင္ေငြရလမ္းႀကီး  မားတဲ့ဌာနေတြက်ေတာ့ ဘာမွ ထူးထူးျခားျခားေျပာင္းလဲလာတာ မ်ဳိးမရွိလွပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားေရး  ဝန္ႀကီးဌာနဆိုလည္း အျပင္လူ ေတြ စိတ္ကူးယဥ္ဖို႔ေတာင္မျဖစ္ ႏိုင္တဲ့ဌာနမ်ဳိး ျဖစ္ေနပါတယ္။  အတြင္းမွာ အဆက္အသြယ္မရွိရင္၊ ကိုယ့္ဝန္ထမ္းမ်ဳိးဆက္မရွိရင္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာ  အလုပ္လုပ္ဖို႔ဆိုတာ မလြယ္ဘူးဆိုတာမ်ဳိး လူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ ဒီလိုဌာနႀကီးေတြကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ေထာက္ျပရင္လည္း  ျဖည္း ျဖည္းခ်င္းလုပ္ရမွာေပါ့ဆုိၿပီး ေဝ့ လည္ေၾကာင္ပတ္ တစ္ဦးစ၊ ႏွစ္ ဦးစ အေျပာင္းအေရႊ႕လုပ္ၿပီး  ဒီလုိ နဲ႔ၿပီးသြားတာပါပဲ။ အခုအခ်ိန္က ေတာ့ ေနာက္လာမယ့္အစိုးရသစ္ အေနနဲ႔ လူေဟာင္းေတြလိုတယ္  ဆိုေပမယ့္ မတရားတဲ့ အခြင့္အ ေရးေတြကတစ္ဆင့္ ကုတ္ကတ္ ေနတဲ့ အက်င့္ပ်က္ဝန္ထမ္းေတြ ကိုေတာ့  ေျမလွန္ပစ္ရမယ့္အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။

ၿခံဳၿပီးေျပာရရင္ ျမန္မာ့လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းမွာ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ထုအတြင္းမွာ တရားသျဖင့္ယွဥ္ၿပိဳင္လိုစိတ္၊  ႀကိဳးစားအား ထုတ္လိုစိတ္ေတြ ေလ်ာ့ပါးခန္း ေျခာက္ကုန္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။အတြင္းမွာဆုိရင္လည္း  အခ်င္း ခ်င္း မယံုၾကေတာ့ပါဘူး။ ျမန္မာဆိုတာနဲ႔အထင္မႀကီးၾကေတာ့ပါ ဘူး။ စင္ကာပူမွာ သြားအလုပ္လုပ္၊  အဲဒီက စည္းကမ္းလိုက္နာ၊ ဒီျပန္ေရာက္ရင္ထံုးစံအတုိင္း ခပ္ေပေပ ခပ္ေတေတနဲ႔ေနၾကတာမ်ားပါတယ္။

အခု ၂၀၁၆ မွာ အားလံုး ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းျဖစ္ခဲ့မယ္ဆို ရင္ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ေပၚထြန္း လာပါလိမ့္မယ္။  အတိုက္အခံဦး ေဆာင္တဲ့ အစိုးရသစ္ျဖစ္လို႔ သူ႔ရဲ႕လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ကို ေဝဖန္သံုး သပ္ဖို႔  ေစာလြန္းေနဦးမွာျဖစ္ေပ မယ့္ ေသခ်ာတာကေတာ့ မတရားတဲ့အခြင့္အေရးေတြကတစ္ဆင့္ ျဖတ္လမ္းလိုက္ၿပီး  ႀကီးပြားေနရာ ယူခ်င္တဲ့ အခြင့္အေရးသမားေတြ အတြက္ ခြင္က်ဥ္းသြားဖို႔အေျခ အေနအခင္းအက်င္းေတြျဖစ္လာ  ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုဆို တရားသျဖင့္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ လိုသူေတြအတြက္ အခြင့္အေရး  ေတြ ပိုၿပီးျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္လာ ဖို႔ရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုအေျခအေန သစ္တစ္ရပ္ေအာက္မွာ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္လာမယ့္  အခြင့္အေရးေတြကို ရယူအသံုးျပဳႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာလူငယ္မ်ား အေတြးသစ္၊ အျမင္သစ္၊ စိတ္သစ္၊  လူသစ္နဲ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားၾကဖို႔လိုပါတယ္။

အခင္းအက်င္းအသစ္မွာ စိတ္ထားမျပင္ႏိုင္သူေတြကေတာ့ ေဘးထုိင္ ဘုေျပာက်န္ခဲ့ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။  တစ္ခ်ိန္က ဒီႏုိင္ငံ ဟာ လူေတြကိုအခြင့္အေရးေပးၿပီး အဲဒီအခြင့္အေရးေတြနဲ႔ခ်ည္ေႏွာင္  ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ဘယ္မွာပဲၾကည့္ၾကည့္ပါ။ ျပႆ နာေတြရွိရင္ ျပႆနာေတြကို  မေျဖရွင္းဘဲ ပါဝင္ပတ္သက္တဲ့သူ ေတြကို အခြင့္အေရးေတြေပးၿပီး အဲဒီအခြင့္အေရးေတြအေပၚ သာ  ယာသြားၿပီဆိုမွ ခပ္တည္တည္နဲ႔ ဆက္အုပ္ခ်ဳပ္သြားတာ ျဖစ္ပါ တယ္။

 တိုင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္ေတြဆိုလည္း  လက္နက္စြန္႔ ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ရင္ သူတို႔ ေဒသေတြမွာ ဘုရင္တစ္ပါးနီးပါး လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားတယ္။  ဒီလိုပဲ။ တပ္မေတာ္အရာရွိေတြဆို လည္း အစိုးရဌာနေတြမွာ ေနရာခ်ထား ၿပီးေငြေၾကးေတြ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြမွာ  သာယာေစၿပီး သစၥာရွိေစခဲ့တယ္။ စီးပြားေရးသမားေတြဆိုလည္း လူႀကီးနဲ႔နီးစပ္အဆင္ေျပတဲ့သူ၊  ပါးပါးနပ္နပ္ လုပ္ႏုိင္တဲ့သူက အခြင့္အေရးရတယ္။ ေရွ႕ေရာက္တယ္။ ေနရာရတယ္။ အဲဒီလိုမမွ်တတဲ့အခြင့္အေရးေတြကတစ္ဆင့္  ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလံုး ပုပ္သိုးျခစားအဖ်က္အဆီးခံခဲ့ရတယ္။ 

၂၀၁၁ မွာေတာ့ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရတက္လာၿပီး အေျခအေန တခ်ဳိ႕ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာ တာမ်ဳိးရွိတယ္။  ဒါေပမဲ့ လူထုက တစ္ခ်ိန္က မတရားမႈေတြအေပၚ အစာမေၾကႏိုင္ေသးဘူး။ ဒီၾကားထဲ မီဒီယာအမ်ားစုကလည္း  အတိုက္အခံဘက္ကေန တစ္ဖက္သတ္အသားေပးေဖာ္ျပ တာမ်ဳိးဆုိေတာ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရနဲ႔ အရင္အစိုးရပံုရိပ္ေတြ  ေရာေထြးၿပီး အခုေတာ့ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီ ၂၀၂၀ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ေမွ်ာ္ေပါ့ဗ်ာ။  အင္န္အယ္လ္ဒီ အမွားယြင္း မ်ားရင္၊ အမွားယြင္းႀကီးရင္ ၂၀၂၀မဟုတ္ဘူး။ ၂၀၂၀ မတိုင္မီကို  ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးအတြက္ အခြင့္အေရးတစ္ ရပ္ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၁ က တျဖည္းျဖည္းခ်င္းေျပာင္းလဲတိုးတက္လာ  တဲ့အေျခအေနတခ်ဳိ႕ဟာ ၂၀၁၆ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ အရွိန္ အဟုန္နဲ႔ ပုိၿပီးတိုးတက္ေကာင္းမြန္  လာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။အထူးသျဖင့္ ေနရာက႑ေပါင္းစံု မွာ တရားမွ်တတဲ့ဝန္းက်င္ေတြ၊  မွန္ကန္တဲ့အခြင့္အေရးေတြ ေပၚ ေပါက္လာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္လည္း  လူငယ္ေတြဟာ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ေလ့က်င့္ တည္ေဆာက္ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

အခုအေျပာင္းအလဲကာလ မွာ လူငယ္ေတြကို ပိုေမွ်ာ္လင့္ တယ္။ လူႀကီးေတြက ျပင္ဖို႔ မလြယ္ေတာ့ဘူးဗ်။  တခ်ဳိ႕လူႀကီးေတြက ပါးစပ္ကသာ အၫြန္႔ေတြေျပာေနတာ။ သူတို႔ေနရာေပ်ာက္မွာ အင္မတန္ေၾကာက္ၾကတယ္။  ရတဲ့နည္းနဲ႔ တြယ္ကပ္ေနၾကတယ္။ သူတို႔ေျပာလိုက္ရင္ လူငယ္ေတြေနရာေပးရမယ္ ဘာညာနဲ႔ ၿပီးရင္  ခပ္တည္တည္ မ်က္ႏွာေၾကာတင္း တင္းေတြနဲ႔ ေနရာကမဖယ္ခ်င္ ၾကေတာ့ဘူး။ စာေရးသူ ေဂါပကလူႀကီးတခ်ဳိ႕နဲ႔ႀကံဳဖူးတယ္။  တခ်ဳိ႕ေတြ ေတာ္ေတာ္အတၱႀကီးတာပဲ။ ဘုရား၊ တရားသာလုပ္ေနတာ သူတို႔ကို နည္းနည္းအတိုက္အခံ  ေဆြးေႏြးရင္ကိုမခံခ်င္စိတ္ကႀကီး ၾကတယ္။ မင္းကဘာေကာင္လဲဆိုတာမ်ဳိးျဖစ္လာတယ္။ အံ့အားႀကီးသင့္ပါရဲ႕ဗ်ာ။  လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာတင္ ဒါမ်ဳိးရွိသလားမွတ္တယ္ ေဂါပကအဖြဲ႕ေတြမွာလည္း ဒါမ်ဳိးရွိသကုိး။